ارزیابی نقش طرح های حفاظتی بر توسعه اکوتوریسم و توانمندسازی زنان، مطالعه موردی جزیره قشم

در سال¬های اخیر، نگرانی¬های فزاینده¬ی زیست محیطی سبب شده است تا توجه به اکوتوریسم به عنوان نوعی از گردشگری پایدار فزونی یابد. طرح¬های حفاظتی راهی برای توسعه¬ی اکوتوریسم در بسیاری از جوامع در حال توسعه برای رسیدن به پایداری در حال پیگیری است. این طرح¬ها می¬توانند شامل برنامه¬هایی برای توانمندکردن جامعه¬ی محلی به خصوص زنان باشند، چرا که اکوتوریسم پتانسیل زیادی برای توانمندکردن و ایجاد رفاه برای جامعه¬ی محلی دارد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی نقش طرح¬های حفاظتی (مبتنی بر پروژه¬های اکوتوریستی) بر توانمندسازی زنان روستایی و توسعه¬ی اکوتوریسم در روستای شیب¬دراز قشم بوده است که از نظر ماهیت و روش، توصیفی - پیمایشی است و از نظر هدف، در گروه پژوهش¬های کاربردی جای می¬گیرد. جامعه¬ی آماری تحقیق، زنان روستای شیب¬دراز قشم بوده¬اند. برای گردآوری داده¬ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که اعتبار صوری و محتوایی آن در مشورت با خبرگان دانشگاهی و گردشگری و پایایی آن با آلفای کرونباخ و همچنین روش تحلیل همسانی درونی گویه مورد تأئید قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده¬ها از مدل بارون و کنی استفاده شد. نتایج نشان داد که اجرای طرح حفاظتی بر توسعه¬ی اکوتوریسم تأثیر مثبت و معناداری (198/0β= و01/0p <) دارد و زمانی که توانمندسازی زنان به عنوان واسطه مطرح می¬شود، تأثیر طرح حفاظتی با واسطه¬ی توانمندسازی (192/0 =β و 05/0 p< ) افزایش می¬یابد. همچنین نتایج این پژوهش حاکی از تأثیر مثبت و معنادار طرح حفاظتی بر توانمندسازی آموزشی (466/0=β و 05/0> p ) و عدم تأثیر طرح حفاظتی بر توانمندسازی توسعه¬ای (115/0=β و 05/0 p>) می¬باشد. توانمندسازی توسعه¬ای و آموزشی به ترتیب با ضریب رگرسیون¬های ( 53/0 =β و 05/0>p ) و (41/0 =β و 05/0>p ) تأثیر مثبت و معناداری بر توسعه¬ی اکوتوریسم دارد.